بر اساس مطالعات به عمل آمده توسط عده اى از محققان پیش بینى شده است که به موازات رشد جمعیت در مناطق ساحلى دنیا، درصد نیتروژن موجود در آب که با ترکیبات ?س?رى حاصل از پدیده Eutrophication آمیخته است تا سال 2005 در مناطق ساحلى به بیش از دو برابر میزان کنونى ا?زایش خواهد یا?ت...بر اساس مطالعات به عمل آمده توسط عده اى از
محققان که نتایج تحقیقات شان در یکى از شماره هاى مجله «ساینس» به چاپ رسیده پیش بینى شده است به موازات رشد جمعیت در مناطق ساحلى دنیا، درصد نیتروژن موجود در آب که با ترکیبات ?س?رى حاصل از پدیده Eutrophication آمیخته است تا سال 2005 در مناطق ساحلى به بیش از دو برابر میزان کنونى ا?زایش خواهد یا?ت. «رابرت هووارث» یکى از
نویسندگان مقاله منتشر شده در « ساینس» و متخصص بیولوژى زیست محیطى در دانشگاه کرنل در ایثاکا در ایالت نیویورک در این باره مى گوید: «تعداد مناطق Hypoxic در جهان با عنایت به ا?زایش بى رویه مصر? کودهاى نیتروژنى، به ویژه طى دهه هاى 1960 و 1970 ، و سایر عوامل تأثیرگذار با ا?زایش قابل ملاحظه اى روبرو بوده است.»وى در ادامه مى ا?زاید: «حدود نیمى از کل کود نیتروژنى مورد است?اده در جهان در طول تاریخ ?قط طى15 سال گذشته به مصر? رسیده است.»اما یک خبر خوشحال کننده: به نظر مى رسد که رشد مصر? جهانى کود طى سالیان اخیر بسیار آهسته تر از رشد آن طى
چند دهه گذشته بوده باشد. مصر? کود تا سال 1990 رشد قابل ملاحظه اى داشت اما پس از ?روپاشى شوروى سابق به یکباره رو به ا?ول نهاد. در اواسط دهه 1990، رشد مصر? جهانى کود بار دیگر از سر گر?ته شد، اما روند آن بسیار کندتر از قبل بود. طى دهه 1990، میزان مصر? کودهاى نیتروژنى با ا?زایش بسیار اندک از رقم 79 میلیون به 82 میلیون تن ا?زایش
یا?ت. با این حال، به گ?ته دانشمندان، زمان نسبتاً زیادى لازم است تا تبعات من?ى رشد مصر? کود روى اکوسیستم هاى ساحلى به وضوح پدیدار شود. در جریان مطالعه سال 2002، «هووارث» و دانشمندان دیگر دریا?تند که کاهش میزان اکسیژن محلول در آب هاى ساحلى حدود 10 تا 20 سال پس از رشد مصر? کودهاى شیمیایى که عملاً در دهه 1940 آغاز شده بود مشخص شد.
به گ?ته «هووارث» این تأخیر چند ساله موجب برانگیخته شدن نگرانى هاى ?راوانى در جوامع علمى دنیا شده است زیرا مصر? جهانى کود از سال 1960 تاکنون بیش از چهار برابر ا?زایش یا?ته است.مصر? نیتروژن نیز ا?زایش یا?ته است. طبق داده هاى «مؤسسه کود» میزان مصر? کودهاى نیتروژنى در سال 1961 حدود 37 درصد مجموع کودهاى مصر?ى بود اما این
رقم با یک رشد قابل توجه تا سال 2001 به 60 درصد ا?زایش پیدا کرده است. دکتر «هووارث» در این باره مى گوید: «اگر شما نظرى اجمالى به گستره جهان و نحوه تعامل انسان ها با چرخه نیتروژن بی?کنید، به روشنى درخواهید یا?ت که مقادیر عظیمى از عنصر نیتروژن به راحتى هر چه تمام تر و به طرق گوناگون در حال تخلیه شدن به محیط زیست اطرا? ما است.» وى در ادامه مى ا?زاید: «حدود 75 درصد رشد پراکنش نیتروژن در محیط اطرا? ما از طریق مصر? کودها صورت مى گیرد.»
صنعت کود آمریکا از دهه 1960 تاکنون براى جلوگیرى از مصر? بى رویه کود و ممانعت از بروز تبعات بعدى آن تعامل سازنده اى را با کشاورزان آمریکایى برقرار کرده است. ?شار آژانس ح?اظت از محیط زیست آمریکا از دهه 1990 بدین سو نیز این صنعت را به سوى است?اده از ?ناورى هاى جدید متمایل ساخته است. تکمیل ?ناورى مکان یابى ماهواره اى بین المللى و نصب تجهیزات مرتبط با آن بر روى تراکتورها به کشاورزان آمریکایى اجازه مى دهد تا سطح کود شیمیایى مورد است?اده خود را براساس شرایط و مرغوبیت خاک زمین خود تنظیم کنند. «رینو ماداله نا» عضو «مؤسسه کود واشینگتن» در این باره مى گوید: «مصر? بیشتر کود لزوماً به تولید محصول بیشتر نخواهد انجامید و کشاورزان دریا?ته اند که براى تقلیل هزینه هاى خود باید از مصر? بى رویه کود پرهیز کنند.
حتى با وجود این، چند مرجع ذیصلاح کشاورزى در ایالات متحده اعلام کرده اند که مصر? بیش از حد نیاز کودهاى نیتروژنى و سایر انواع کودها به عنوان یک سیاست اطمینان بخش هنوز در میان کشاورزان آمریکایى منسوخ نشده است. اساس این ت?کر غلط بر این پایه استوار است که قدرى بیشتر مصر? کردن بهتر از کمتر مصر? کردن و در نتیجه مواجه شدن با احتمال
کاهش تولید است.
براى ر?ع ریشه هاى این نگرانى، «اتحادیه کشتزارهاى آمریکا» (AFT) که اساساً یک گروه غیرانت?اعى است که با هد? ح?اظت از کشتزارهاى ایالات متحده تشکیل شده، اقدام به ارائه شکل جدیدى از خدمات بیمه اى محصولات کشاورزى کرده است. این بیمه ها نوعاً به گونه اى طراحى شده اند که رغبت کشاورزان را به صر?ه جویى در مصر? کودهاى نیتروژنى برانگیزند. براساس این طرح، کشاورزان موا?قت مى کنند که میزان کود نیتروژنى مصر?ى خود را بر پایه نظر مشورتى مدیران طرح تا حد لازم تعدیل کنند. اگر محصول یک کشاورز احیاناً بر اثر پایبندى به نظریات مشورتى کارشناسان مربوطه به ارقامى پایین تر از میانگین سطح تولید خود که قاعدتاً با مصر? کود نیتروژنى بیشترى صورت مى گر?ته است ا?ت کند، در آن صورت
براى جبران خسارت آن کشاورز مبلغى به عنوان غرامت به میزان مابه الت?اوت مبالغ مربوطه به وى پرداخت خواهد شد.
به گ?ته «برایان براندت» مسئول مرکز ابداعات مربوط به ح?اظت از منابع طبیعى شرکت AFT تاکنون 27 طرح آزمایشى از این دست در ایالت هاى مینه سوتا، ویسکانسین، اوهایو و ایلینویز به مورد اجرا گذاشته شده است. ظر? 3 سال، اجراى این طرح موجب کاهش 24 درصدى در مصر? کودهاى نیتروژنى در میان کشاورزان ایالت هاى نام برده شده است. ?قط تعداد بسیار معدودى از کشاورزان با کاهش محصول مواجه شدند که آنها نیز طبق وعده هاى داده شده غرامت خود را که حدود 6 دلار به ازاى هر جریب زمین بوده دریا?ت کردند.
•سرمایه گذارى علمى اقتصادى براى کاهش مصر? کود
«بورلى هال» کشاورزى است که 2100 جریب زمین در شمال اوربانا در ایالت اهایو در اختیار دارد. وى اکنون مو?ق شده است از حدود 35 پاوند (16 کیلوگرم) نیتروژن کمتر به ازاى هر جریب زمین ذرت خود است?اده کند که این امر نمایانگر یک کاهش بیش از بیست درصدى است. این کاهش در مصر? کود باعث صر?ه جویى قابل ملاحظه اى در هزینه هاى «هال» شده است. و یک بار، زمانى که محصول او بر اثر اجراى توصیه هاى کارشناسان تا حد بسیار اندکى از متوسط کشت پیشین او کمتر شد، 900 دلار غرامت به او تعلق گر?ت. اما شور و اشتیاق «هال» براى اجراى این برنامه بسیار عمیق تر از بهره هاى اقتصادى آن بود.
وى در این باره مى گوید: «ما نهرهایى ایجاد کرده ایم که سراسر زمین هاى مان را سیراب مى کنند. ما در مجاورت همین نهرها زندگى مى کنیم و آب مى نوشیم. بنابراین، اگر من از کود اضا?ى براى بازدهى بیشتر محصولاتم (به ?رض محال) است?اده کنم در آن صورت شاهد آسیب وارد آمدن بیشتر به محیط زیست اطرا? خود و خانواده ام خواهم شد. ما به خوبى آموخته ایم که از هر وسیله ممکن براى ممانعت از بروز یک چنین رخداد تأس? بارى است?اده کنیم.»ایده است?اده از ?ناورى هاى پیشر?ته و جدید نیز در پیشبرد این قبیل برنامه ها و کاستن از میزان مصر? کودهاى نیتروژنى مؤثر توانست بود. شرکت Arcadia Biosciences در دیویس در ایالت کالی?رنیا هم اکنون مشغول تحقیق بر روى طرح هایى با هد? کاستن از میزان مصر? کودهاى نیتروژنى در زمینه تولید ذرت و سایر محصولات گیاهى است؛ طرحى که قرار است رکورد جدیدى را در زمینه صر?ه جویى در مصر? این قبیل کودها از خود برجاى گذارد. به عنوان مثال، بهره گیرى از دانش مهندسى ژنتیک براى پرورش کانولا (Canola) با است?اده از یک ژن نادر اصلاح شده در چارچوب همین طرح ها مى گنجد. براساس این طرح قرار است ریشه گیاهان از قدرت بیشترى براى جذب نیتروژن از خاک برخوردار شوند. «اریک رى» رئیس Arcadia در این باره مى گوید: «ما با مصر? کمتر از نیمى از کود نیتروژنى مورد است?اده در کشت هاى قبلى مو?ق شده ایم محصول یکسانى را به لحاظ کمیت در مقایسه با گذشته تولید کنیم.»Arcadia سه سال پیاپى کشت آزمایشى را تحت نظارت مستقیم وزارت کشاورزى آمریکا پشت سر گذاشته است.
اما به گ?ته «رى»، نخستین محصول برداشتى کانولا و دانه هاى برنج این طرح تا سال 2008 یا2009 آماده ورود به بازار نخواهد شد. «رى» دغدغه هاى موجود در زمینه برخى معایب مهندسى ژنتیک را محترم مى شمارد و تلاش بیشتر براى ر?ع آنها را ضرورى مى داند اما کاهش مصر? کود و به تبع آن کاهش هزینه هاى مصر?ى کشاورزان را از جمله محاسنى برمى شمارد که مى توان در سایه بهره گیرى صحیح از علوم جدید از قبیل دانش مهندسى ژنتیک به آنها دسترسى پیدا کرد. «رى» در پایان مى ا?زاید: «بنابراین محیط زیست اطرا? ما در سایه تلاش و همت همه کشاورزانى که انگیزه هاى سودمند تجارى را همواره به عنوان یک محرک قوى در ذهن خویش مى پرورانند قابل اصلاح و بهبود است

نوشته شده توسط مارک کلیتون- ترجمه ?رخ حاتم زاده